اهمیت رقم بندی قزل آلای رنگین کمان در پرورش

ماهیان قزل آلایی که در یک استخر قرار دارند از نظر ژنتیکی با هم فرق دارند. در طول دوره پرورش اختلافاتی در وزن و اندازه آنها حاصل می شود، لذا به منظور داشتن ماهیان یکسان و یکنواخت در هر یک از استخرها باید در طول دوره پرورش اقدام به رقم بندی قزل آلای رنگین کمان کرد.

 مهمترین اهدافی که در رقم بندی قزل آلای رنگین کمان دنبال می شود به شرح زیر است.

• یکنواخت کردن ماهیان موجود در یک استخر از نظر اندازه و وزن
• جلوگیری از همجنس خواری ناشی از اختلاف وزن در توده ماهیان
• استفاده از پلت های غذایی قابل استفاده برای همه ماهیها
• عرضه ماهی یکسان و یکنواخت به بازار مصرف

                                                    

رقم بندی قزل آلای رنگین کمان به دو صورت به شرح زیر انجام می شود

• رقم بندی دستی
• رقم بندی ماشینی

رقم بندی قزل آلای رنگین کمان بوسیله دستی

برای انجام رقم بندی ابتدا سطح آب استخر پرورشی را کاهش داده و به وسیله کالسکه صید، ماهیها را در محل ورودی استخر جمع میکنیم . سپس با تور دستی آنها را صید کرده و به درون جعبه رقم بندی می ریزیم. ماهیهایی که قطر بدنشان کمتر از فاصله بین میله های رقم بندی است عبور کرده و ماهیهای درشت تر در جعبه رقم بندی باقی مانده و به استخر دیگری منتقل می شوند.
جهت جلوگیری از آسیب رسیدن به ماهیها به ازای هر لیتر فضای رقم بندی حدود 100 گرم ماهی در هر بار منتقل می شود. از محاسن استفاده از رقم بندی های دستی، سادگی و قیمت مناسب آنها است و از معایب آن نیز این است که احتیاج به نیروی کار فراوان دارد و کاملا استرس زا می باشد. از شیوه های دیگر رقم بندی، انجام این کار در داخل استخر است. در این روش رقم بندی که به صورت کالسکه صید شناخته شده است در عرض استخر قرار می گیرد. برای  جلوگیری از زخمی شدن ماهیها محیط اطراف رقم بندی به وسیله ابر یا لاستیک پوشانده می شود. در این روش رقم بند در طول استخر و از محل خروجی به طرف ورودی حرکت داده می شود. گله ماهی با حرکت رقم بندی به طرف ورودی رانده شده و ماهیهای کوچکتر از میان نرده های رقم بندی عبور کرده و به سمت خروجی رانده می شوند. ماهیهای بزرگتر نیز قادر به  عبور از میان نرده ها نیستند در محل ورودی باقی مانده و به استخر دیگری منتقل می شوند. در این حالت نه تنها استرس زیادی به ماهی وارد نمی شود، بلکه به نیروی کار زیادی هم نیاز نمی باشد.

تنظیم فاصله بین میله های رقم بندی قزل آلای رنگین کمان

همان گونه که عنوان شد فاصله بین میله های رقم بندی می تواند از روی قطر بدن قزل آلا تعیین شود. نظر به اینکه بین قطر بدن و وزن قزل آلا  رابطه ای وجود دارد که به آن ضریب چاقی (C.F)  اطلاق می شود

1.  

W= وزن ماهی بر حسب گرم
L= طول ماهی بر حسب سانتیمتر
ضریب چاقی ماهی قزل آلا بین 6/1-3/1 متغیر است. هرچقد که وزن ماهی بیشتر باشد، ضریب چاقی بیشتر و هر چه طول ماهی بیشتر باشد یعنی ماهی کشیده و دارز تر باشد، ضریب چاقی کاهش می یابد. بنا براین با دانستن وزن ماهی می توان فاصله بین میله ها را به دست آورد.

رقم بندی قزل آلای رنگین کمان  بوسیله ماشینی

این رقم بندی ها دارای انواع متفاوتی است و ماهیها را به دوتا چند اندازه مختلف تقسیم می کند و در دو دسته به شرح زیر تقسیم بندی می شوند.

• رقم بندی نیم خودکار
• رقم بندی خودکار

در نوع نیمه خودکار آن ماهی از داخل استخر صید به محفظه رقم بندی منتقل می شود و در نوع خودکار آن ماهی به وسیله پمپ به محفظه رقم بندی متقل و پس از رقم بندی شدن بر حسب اندازه و به وسیله لوله های خرطومی متصل به هر یک از مخازن جداسازی ماهیها به استخرهای مختلف منتقل می شود. محفظه رقم بندی از چند غلتک موازی که با موتور به گردش در می آیند تشکیل شده است. از یک انتهای رقم بندی از چند غلتک موازی که با تور به گردش در می آیند تشکیل شده است. از یک انتها رقم بندی به انتهای دیگر فضا بین غلتک ها افزوده می شود. ماهیها از بخشی که فضای بین غلتک ها کمتر است وارد شده و تا جایی که از بین غلتک ها پایین بیفتند به جلو رانده می شوند. در پایین غلتک ها مخازن آب قابل تخلیه و لوله های انتقال ماهی قرار دارد که ماهیهای رقم بندی شده را به استخر های پرورشی منتقل  می کند. مزیت اصلی دستگاههای رقم بندی قزل آلای رنگین کمان ، سرعت عمل آنها است و اینکه استرس کمتری به ماهی وارد می شود. همچنین در این حالت می توان ماهیها را به بیش از دو اندازه بطور همزمان رقم بندی کرد.

نکات اساسی برای رقم بندی قزل آلای رنگین کمان

رقم بندی قزل آلای رنگین کمان نیز مانند هر کار دیگری که با دستکاری و یا جابجایی ماهی همراه باشد باعث ایجاد استرس در ماهی قزل آلا می شود، لذا حداقل 24 ساعت قبل از رقم بندی باید غذا دهی به ماهیا  خود داری کرد تا شکم ماهی در هنگام کار خالی باشد و استرس کمتری به آن وارد شود. این کار همچنین باید در صبح زود انجام شود. مزایای انجام عملیات رقم بندی قزل آلای رنگین کمان در صبح زود به شرح زیر است.

• در صبح زود نیروزی کار فعالتری از ساعات پایانی روز است
• شکم ماهی خالی است واسترس کمتری به آن وارد می شود
• هوا خنک است و ماهی در این شرایط کمتر آسیب می بیند